"จรวดดับเพลิง" เมื่อเทคโนโลยีการป้องกันประเทศถูกนำมาใช้ช่วยชีวิต

    เวลาพูดถึง “จรวด” หลายคนคงนึกถึงอาวุธหรืองานวิจัยด้านกลาโหมใช่ไหมครับ? แต่ล่าสุด สถาบันเทคโนโลยีป้องกันประเทศ (สทป.) ได้พัฒนา “จรวดดับเพลิง” ขึ้นมา จุดประสงค์ไม่ใช่เพื่อโจมตีใคร แต่เพื่อช่วยเจ้าหน้าที่ดับเพลิงในการสู้กับเปลวไฟในสถานการณ์ที่ยากจะควบคุม โดยเฉพาะในอาคารที่ไม่สูงมาก (ต่ำกว่า 23 เมตร) เช่น ตึกแถว อาคารพาณิชย์ หรือชุมชนแออัด ที่มักไม่มีระบบดับเพลิงอัตโนมัติอย่างอาคารสูง

ทำไมต้องเป็น “จรวด” ?

    ปัญหาของไฟไหม้ในอาคารเล็ก ๆ คือส่วนใหญ่เป็นอาคารเก่า ไม่มีระบบป้องกันเพลิงที่เพียงพอ เจ้าหน้าที่ดับเพลิงกว่าจะเข้าไปได้ก็ต้องรอการตัดไฟ ซึ่งในช่วงเวลานั้นไฟอาจลุกลามจนโครงสร้างอาคารเสี่ยงถล่มลงมาแล้ว ที่ผ่านมาวิธีแก้ปัญหาคือ “ฉีดน้ำ” แต่การฉีดน้ำปริมาณมากก็มีความเสี่ยง เพราะน้ำหนักมหาศาลอาจทำให้อาคารทรุดตัวได้ จรวดดับเพลิงจึงถูกออกแบบมาเป็น เครื่องมือทางเลือก ที่ยิงสารดับเพลิงแบบผงเข้าไปสกัดเปลวไฟ ลดความรุนแรงของไฟช่วงเวลาวิกฤต เพื่อซื้อเวลาและเพิ่มความปลอดภัยให้เจ้าหน้าที่

จรวดดับเพลิงทำงานยังไง ?
- ขนาด: ยาวประมาณ 1.3 เมตร หนักไม่ถึง 7 กิโลกรัม ถือว่าพกพาได้สะดวก

- ระบบขับเคลื่อน: ใช้ดินขับจรวดแบบเชื้อเพลิงแข็ง สามารถยิงได้ไกลถึง 1 กิโลเมตร แต่เป้าหมายหลักคือการยิงให้แม่นยำที่ระยะราว 100 เมตร

-สารดับเพลิง: บรรจุผงเคมี ABC 90% (โมโนแอมโมเนียมฟอสเฟต) ที่สามารถดับไฟได้ทั้งวัสดุแข็ง ของเหลวติดไฟ และอุปกรณ์ไฟฟ้า

- พื้นที่ครอบคลุม: หนึ่งนัดครอบคลุมพื้นที่ไฟประมาณ 13–30 ตารางเมตร

- ความปลอดภัย: ถ้าพลาดเป้า จรวดยังมี “ร่มนิรภัย” ที่กางออกให้อุปกรณ์ตกลงสู่พื้นอย่างปลอดภัย

    พูดง่าย ๆ ก็คือ จรวดจะพาสารดับเพลิงไปถึงเป้าหมายอย่างรวดเร็วและแม่นยำ จากนั้นสารจะกระจายตัวเพื่อลดความรุนแรงของเปลวไฟ สิ่งที่น่าสนใจคือ ประสิทธิภาพในการลดความรุนแรงของไฟช่วง Flashover (ช่วงที่ไฟลุกลามจนห้องทั้งห้องติดไฟพร้อมกัน อุณหภูมิสูงกว่า 800–900°C) การทดลองพบว่า การยิงจรวดดับเพลิงสามารถลดอุณหภูมิลงมาเหลือ 200–300°C ซึ่งถือเป็นระดับที่เจ้าหน้าที่สามารถเข้าไปจัดการได้อย่างปลอดภัยมากขึ้น ถ้าคิดเป็นภาพง่าย ๆ ก็เหมือน “เบรกไฟ” ชั่วคราว ให้ทีมดับเพลิงมีเวลาพอที่จะเข้าควบคุมเพลิง

แล้วเรื่องราคาและความคุ้มค่า ?

    ราคาของจรวดดับเพลิงไทยยังไม่ได้ถูกเปิดเผย แต่ถ้าอ้างอิงจากของจีน ราคาตกอยู่ที่ประมาณ 150,000 บาทต่อนัด ฟังดูแพง แต่ถ้าเทียบกับการสูญเสียทั้งชีวิตคนและมูลค่าทรัพย์สินที่อาจเป็นหลักสิบล้านหรือหลักร้อยล้าน ก็นับว่าเป็น “ต้นทุนเพื่อซื้อเวลา” ที่คุ้มไม่น้อย ส่วนตัวผมคิดว่า “จรวดดับเพลิง” เป็นไอเดียที่น่าสนใจมาก เพราะมันไม่ได้ถูกออกแบบมาแทนที่การดับเพลิงแบบเดิม แต่เป็น “ตัวช่วย” ในช่วงเวลาวิกฤตที่อาจตัดสินได้ว่า อาคารจะรอดหรือถล่ม เจ้าหน้าที่จะปลอดภัยหรือเสี่ยงชีวิต ถึงอย่างนั้น คำถามที่ยังติดค้างอยู่ก็คือ ราคาจะเข้าถึงได้จริงไหม? หน่วยดับเพลิงตามต่างจังหวัดหรือเทศบาลเล็ก ๆ จะมีโอกาสได้ใช้งานหรือไม่? หรือสุดท้ายมันจะกลายเป็นอุปกรณ์ไฮเทคที่มีแต่หน่วยงานใหญ่ ๆ เท่านั้นที่ใช้ได้ หาก “จรวดดับเพลิง” ถูกนำมาใช้งานจริง คุณคิดว่ามันจะ เปลี่ยนแนวทางการดับเพลิงของไทยไปอย่างไร? จะเป็นเพียงอุปกรณ์เสริมในสถานการณ์เฉพาะ หรือจะกลายเป็นมาตรฐานใหม่ที่ทุกหน่วยดับเพลิงต้องมี ? 

ติดตามข่าวสารใหม่ๆได้ที่ Avery it tech #เพราะเทคโนโลยีอยู่รอบตัวคุณ

ขอบคุณข้อมูลจาก การวิจัยและพัฒนาจรวดดับเพลิง